Teofil Paczyński

---

Życiorys

Teofil Paczyński przyszedł na świat w rodzinie Jana oraz Katarzyny z Łukomskich. Swoje wykształcenie rozpoczął w szkole ludowej w Śremie, a następnie kontynuował naukę w gimnazjum. Z uwagi na trudności finansowe po ukończeniu piątej klasy, postanowił przenieść się do szkoły handlowej.

W 1896 roku Teofil stawił się do służby wojskowej w 47 pułku piechoty z siedzibą w Poznaniu. Po jej zakończeniu, podjął pracę jako kupiec w Śremie, sprzedawca tekstyliów. W 1903 roku zmienił miejsce zamieszkania, przenosząc się na Górny Śląsk, a dwa lata później osiedlił się w Bismarckhütte, obecnie znanych jako Hajduki Wielkie, w granicach Chorzowa Batory. Jego adres to obecna ulica 16 Lipca 19, gdzie prowadził działalność kupiecką oraz restaurację.

Paczyński był aktywnym członkiem lokalnych organizacji, w tym Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Towarzystwa Śpiewaczego „Słowik”. Również angażował się w zakładanie koła Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w swoim regionie.

Podczas I wojny światowej, po mobilizacji, odbył naukę w szkole podoficerskiej i został wysłany na front wschodni, gdzie awansował do stopnia sierżanta. W 1918 roku współzakładał Związek Żołnierzy Polaków w Gdańsku, pełniąc rolę reprezentanta w Polskim Sejmie Dzielnicowym, który miał miejsce w Poznaniu w grudniu tego samego roku.

Po powrocie na Śląsk, na przełomie 1918 roku współtworzył Radę Ludową w Hajdukach Wielkich. Na początku 1919 roku przyłączył się do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, gdzie brał udział w rekrutacji, organizacji wywiadu oraz dostarczania broni, a także działania propagandowe. Po trzech miesiącach intensywnej działalności obawiał się aresztowania, co skłoniło go do przeniesienia się do Sosnowca, tam wstąpił do VII batalionu strzelców, późniejszego 1 pułku Strzelców Bytomskich.

Był także uczestnikiem I powstania śląskiego, biorąc udział w walkach w rejonie Świętochłowic. W październiku 1919 roku awansował na podporucznika. Po ogłoszeniu amnestii, w grudniu tegoż roku powrócił do Hajduk Wielkich, gdzie od 1920 roku objął stanowisko kierownika miejscowego Polskiego Komitetu Plebiscytowego, a jego zaangażowanie w Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska pozostawało nieprzerwane.

Na przełomie stycznia 1920 roku, w odpowiedzi na apel Polskiego Komisariatu Plebiscytowego o zakładanie polskich klubów sportowych, Teofil Paczyński był inicjatorem stworzenia klubu sportowego „Ruch” Wielkie Hajduki, dzisiejszego „Ruch Chorzów”. Spotkanie założycielskie miało miejsce 20 kwietnia 1920 roku w „czerwonym pokoju” w Domu Związkowym w Hajdukach Wielkich, w którym wzięło udział 40 osób. W skład zarządu klubu wybrano m.in. Józefa Koppa oraz Teofila Paczyńskiego. Po rezygnacji Koppa, Paczyński zajął jego miejsce na stanowisku prezesa. Za rządów Paczyńskiego, w jesieni 1920 roku, klub zdobył mistrzostwo obwodu królewskohuckiego, co umożliwiło mu przejście do Klasy A.

Teofil Paczyński ustąpił z funkcji prezesa w lutym 1921 roku, co było spowodowane jego udziałem w przygotowaniach do III powstania śląskiego. Obowiązki związane z kierowaniem klubem przejął Edward Supernok, który był pomysłodawcą nazwy „Ruch”. Jako komendant placu w Hajdukach Wielkich, Paczyński 26 czerwca 1922 roku, jako ławnik gminny, przywitał oddział Wojska Polskiego przed ratuszem.

Po zakończeniu akcji plebiscytowej i podziale Górnego Śląska powrócił do pracy jako kupiec tekstylny oraz prowadził gospodę, która dzisiaj została zastąpiona przez restaurację „Pod lustrami”. Jak w przeszłości, Paczyński w dalszym ciągu aktywnie działał w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, oraz Towarzystwie Śpiewaczym „Słowik”. Był także opiekunem drużyny młodszoharceskiej noszącej imię ks. Józefa Poniatowskiego, w skład której wchodził Hufiec Królewska Huta. Działał jako współzałożyciel koła Ligi Obrony Powietrznej Kraju oraz wiceprezes koła Ligi Morskiej i Kolonialnej. Ponadto, zasiadał w zarządzie Związku Hallerczyków oraz komisarycznym zarządzie Kasy Chorych i Związku Powstańców Śląskich. W latach 1916-1926 pełnił posadę prezesa Rady Nadzorczej Banku Ludowego w Królewskiej Hucie, aktualnie Chorzowie. Teofil Paczyński był także zaangażowany w budowę Katedry w Katowicach.

Od lutego 1932 roku na okres roku znowu objął prezesurę klubu „Ruch” Wielkie Hajduki. W tym czasie zespół osiągnął 7. miejsce w Lidze Polskiej, założono sekcję piłki ręcznej i ożywiono działalność sekcji bokserskiej, a także pozyskano wsparcie finansowe z Huty „Batory”. Po ślubie z drugą żoną, prawdopodobnie osiedlił się w Poznaniu. Jego losy po wybuchu II wojny światowej pozostają nieznane.

Ordery i odznaczenia

Teofil Paczyński został odznaczony wieloma zaszczytnymi nagrodami, które świadczą o jego wybitnych osiągnięciach i odwadze. Wśród tych wyróżnień znajdują się:

• Krzyż Walecznych,
• Srebrny Krzyż Zasługi (11 stycznia 1928),
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Gwiazda Górnośląska,
• Odznaka Pamiątkowa Ochotniczej Armii J. Hallera,
• Honorowa Odznaka Plebiscytowa.

---

Oceń: Teofil Paczyński

---